Photo: Shutterstock
What
is the Exaltation of the Holy Cross about?
Bài của Đức Giám Mục Daniel
Mueggenborg. Nguyên bản tiếng Anh đăng trong nguyệt san Northwest Catholic tháng
9, 2019. Bài này nói lên những sự kiện lịch sử bao quanh lễ Suy Tôn Thánh Giá,
và ý nghĩa của Lễ này đối với mỗi người Công Giáo chúng ta.
HỎI: Tại sao ta có một ngày lễ kính Thánh
Giá vào tháng 9? Chẳng phải đó là việc chúng ta làm vào Thứ Sáu Tuần Thánh mỗi
năm hay sao?
ĐÁP:
Mỗi năm vào ngày 14 tháng 9, chúng ta mừng lễ Suy Tôn Thánh Giá. Mặc dù lễ này
nhắm vào thập giá Chúa Kitô, nó không phải cùng một cách mừng lễ như ta thấy thường
xảy ra vào ngày Thứ Sáu Tuần Thánh, khi ta bước vào tuần thương khó của Chúa và
sốt sắng tham gia vào sự chết của Chúa Giêsu. (Trong bài này,) ta hãy tập trung
suy nghĩ vào lễ Suy Tôn Thánh Giá mà thôi.
Mặc dù
những Kitô hữu thời sơ khai có dùng dấu thánh giá trong kinh nguyện và nghi thức
chúc lành riêng, trước thế kỷ thứ tư, họ không công khai tôn vinh hay trình bày
thánh giá. Lý do là người La Mã vẫn còn tiếp tục dùng thập giá làm một kiểu tử
hình ghê gớm, tàn bạo và nhục nhã. Những Kitô hữu thời sơ khai, vào những dịp đặc
biệt, có tôn vinh một hình thánh giá được trang hoàng đẹp đẽ (gọi là crux
gemata) – mà một di tích còn thấy được trong vòm bàn thờ của Vương Cung Thánh Đường
Lateran – nhưng không phải thánh giá có tượng Chúa chịu nạn. Họ cũng đưa vào những
hình ảnh khác của đạo Kitô thời sơ khai những hình gợi ý khó hiểu về cây thánh giá, như cái neo
tàu, một biểu tượng của hy vọng.
Mãi đến
khi đạo Thiên Chúa được hợp pháp hóa với Chiếu Chỉ Milan vào năm 313 và việc bãi
bỏ cách xử tử bằng thập giá tiếp theo đó, thì các Kitô hữu mới bắt đầu công
khai tôn vinh hình ảnh Chúa Kitô chịu đóng đinh.
Sự phát
triển lòng sùng kính này có thể đã được khởi phát một phần nào bởi chính việc hợp
pháp hóa đạo Thiên Chúa. Trong những thời kỳ chịu bách hại, các Kitô hữu biết rõ
sự hy sinh vì đức tin như thế nào, nhưng khi không còn bị bách hại nữa, họ cần
nhắc nhở cho chính mình về sự hy sinh của Chúa chúng ta bằng hình ảnh ngài chịu
đóng đinh. Hình ảnh xa xưa nhất của Chúa chịu đóng đinh được trình bày công
khai để tôn kính, ta còn thấy được trên những cánh cửa gỗ có hình chạm trổ của
nhà thờ Santa Sabina ở Rome ( từ giữa thế kỷ thứ năm).
Cũng
chính vào thời kỳ sau khi đạo Thiên Chúa được hợp pháp hoá mà những di tích của
cây Thánh Giá đích thực được tìm thấy ở Jerusalem và bà Helena, mẹ của hoàng đế
Constantine đã xây vương cung thánh đường Mồ Thánh trên nơi mà Chúa Giêsu chịu đóng
đinh và an táng. Lễ Suy Tôn Thánh Giá để tưởng niệm hai sự kiện này (tìm được
Thánh Giá và xây dựng vương cung thánh đường) được cử hành vào dịp kỷ niệm hàng
năm ngày nhà thờ này được cung hiến và một mảnh cây thánh giá đích thực được trưng
bày để tôn thờ một cách công khai. Lễ tôn vinh Thánh Giá hàng năm vào ngày 14
tháng 9, theo thể thức này hay thể thức khác, được tiếp diễn kể từ năm 335.
Trong
khi chính phủ của các nước ngoại giáo có thể đã coi thánh giá là dầu chỉ của
chiến bại, đau khổ, đe doạ và thất bại, nó có nghĩa khác xa nơi những người
theo đạo Kitô. Đối với ta, thánh giá là công cụ của ơn cứu độ của chúng ta, từ đó
Chúa Giêsu đã hoàn tất sứ mạng cao cả nhất của ngài: cứu chuộc thế giới. Vậy thập
giá Chúa Kitô là một lời nhắc nhở tình yêu bao la của Chúa đối với mỗi người
nam, nữ, lớn, bé. Đó là nguồn mạch nhờ đó ta biết tha thứ, làm hòa và sống bình
an, đó là phương thế nhờ đó Chúa cho mọi người được chia sẻ vào đời sống và tình
yêu với Chúa, đó là ngai vàng trên đó Chúa Giêsu thiết lập vương quốc của Chúa
nơi chính bản thân của ngài.
Thập
giá không còn phải là dấu hiệu của thất bại. Đó là dấu hiệu hoàn hảo nhất của
Chúa toàn thắng những thế lực của tội lỗi và sự chết. Thập giá Chúa Kitô là tin
mừng về lòng thương xót và sự hiện diện của Chúa bên cạnh tất cả những ai đang
chịu đau khổ.
Chúng
ta mừng lễ Suy Tôn Thánh Giá hàng năm, một cơ hội để nhớ lại Chúa có thể dùng
những hành động ghê gớm và đen tối nhất của con người như thế nào để hoàn thành
thánh ý của ngài. Đó cũng là lời nhắc nhở hàng năm: ta được kêu gọi để đón nhận
thập giá như thế nào. (xem Luke: 9:23)
Chúa
Giêsu nói với ta rằng Chủ đi đâu thì các đầy tớ cũng phải tới đó. Chúa chúng ta
cũng nói ta phải sẵn sàng chấp nhận thập
giá trong đời riêng mỗi người, nếu muốn theo ngài. Đối với các Kitô hữu, thập
giá là sự đau khổ mà ta vui lòng chấp nhận như là kết quả của quyết định đi
theo Chúa. Ngày lễ hàng năm này nhắc nhở ta thập giá luôn luôn dẫn tới Phục
Sinh, và do đó ngay cả sự đau khổ cũng có thể là một phương thế cần thiết và đúng
ý Chúa để được ơn cứu độ và thánh hóa. Vì lý do này, Chúa Giêsu loan báo: “Phúc”
cho những ai đau khổ vì lẽ công chính. (Matthew 5:11-13)
Cần phải
có con mắt đức tin để biết vui mừng và mong muốn đón nhận sự đau khổ trong đức
tin như thế. Cần phải biết cầu nguyện một cách sốt sắng và trưởng thành để thấy
được lời mời gọi cao đẹp để gắn bó chặt chẻ với Chúa Giêsu trong những giờ phút
đau khổ tràn đầy đức tin.
“Lạy
Chúa Kitô, chúng con thờ lạy Chúa, và chúng con ca ngợi Chúa, vì Chúa đã dùng
Thánh Giá mà chuộc tội cho thiên hạ.”
Vũ Vượng
dịch