Lịch Sử Bài Hát Silent Night (Đêm Thánh Vô Cùng)
Silent Night hay
"Đêm Thánh Vô Cùng" (tiếng Đức: "Stille Nacht"; tiếng Anh:
"Silent Night") là một trong những ca khúc Giáng Sinh nổi tiếng, với
phần lời gốc do Linh Mục Josef Mohr viết bằng tiếng Đức và phần giai điệu do
nghệ sĩ organ Franz Xaver Gruber sáng tác năm 1818, cả hai đều là người Áo.
Phiên bản đang được sử dụng rộng rãi ngày nay có đôi chút khác biệt với nguyên
bản của Gruber. Ca khúc này đã được UNESCO công nhận là kiệt tác truyền khẩu
vào tháng 3 năm 2011.
Ca khúc được
sáng tác hoàn tất vào ngày 25 tháng 12 năm 1818 và được trình diễn lần đầu tại
Nhà Thờ Thánh Nicôla (Nicola-Kirche) ở Obendorf thuộc nước Áo. Linh Mục Mohr viết
lời cho bài hát từ năm 1816, nhưng mãi đến đêm vọng Lễ Giáng Sinh năm 1818 mới
tìm gặp nghệ sĩ Gruber để nhờ soạn phần giai điệu cũng như phần phối âm cho đàn
ghita. Có lẽ Linh Mục Mohr muốn có một ca khúc Giáng Sinh mới dành cho Thánh Lễ
nửa đêm Giáng Sinh, nhưng đàn phong cầm của nhà thờ đã bị hỏng. Lúc đầu, Gruber
không đồng ý với đề nghị của Mohr vì e rằng giáo dân đến dự lễ sẽ không thích
loại âm nhạc được trình bày với đàn ghita, bởi lẽ lúc đó quy chế về nhạc cụ
trình diễn thánh ca phải là phong cầm. Nhưng vì không còn sự lựa chọn nào khác,
Gruber phải chấp nhận và bắt tay vào việc. Chỉ trong vài giờ đồng hồ, phần nhạc
của ca khúc được hoàn tất. Lúc đầu, người dự lễ tỏ ra kinh ngạc khi nghe ca
khúc được trình bày với đàn ghita, nhưng chẳng bao lâu mọi người bị mê hoặc bởi
giai điệu ngọt ngào của bài hát.
Từ đầu thập niên
1900, Nhà Thờ Thánh Nicôla bị lũ lụt tàn phá, thị trấn được dời lên một nơi an
toàn hơn ở thượng nguồn dòng sông, một ngôi nhà thờ mới được xây dựng bên cạnh
một chiếc cầu. Một nhà nguyện nhỏ gọi là Stille-Nacht-Gedächtniskapelle (Nhà
Nguyện Tưởng Nhớ Ca Khúc Đêm Yên Lặng) được dựng lên ngay tại địa điểm của ngôi
nhà thờ cũ bị phá hủy, và ngôi nhà kế cận được biến thành nhà bảo tàng, quanh
năm thu hút du khách đến từ khắp nơi trên thế giới, nhưng đông nhất vẫn là
trong tháng 12.
Mặc dù bản gốc của
ca khúc đã bị thất lạc, một bản viết tay của Mohr đã được tìm thấy vào năm
1995, các nhà nghiên cứu xác định nó thuộc vào khoảng năm 1820. Điều này cho thấy
Linh Mục Mohr đã viết lời bài hát vào năm 1816 khi ông được phân công đến một
nhà thờ hành hương ở Mariapfarr (Áo), và phần nhạc được sáng tác bởi Gruber vào
năm 1818. Đây là bản cổ nhất, cũng là bản viết tay duy nhất của Mohr. Giai điệu
được sáng tác bởi Gruber chịu ảnh hưởng của âm nhạc truyền thống tại các vùng
nông thôn, phảng phất những nét đặc trưng của dân ca Áo.
Năm 1859, John
Freeman Young (Giám Mục Giáo Phận Florida, Hoa Kỳ) cho ra đời bản dịch tiếng
Anh của ca khúc, và nó trở thành bản được nhiều người biết đến nhất hiện nay.
Nói chung, các phiên bản hiện nay có giai điệu được sử dụng thường là chậm,
theo lối hát ru, có một chút khác biệt so với bản nguyên gốc của Gruber (đặc biệt
là ở các dòng cuối cùng) có tiết tấu linh hoạt, gần như nhạc khiêu vũ. Ngày
nay, lời và giai điệu ca khúc đã được đưa vào phạm vi công cộng của điều luật
tác quyền.
Ca khúc vẫn thường
được trình diễn không cần nhạc đệm theo lối ca cappella. Mặc dù được sáng tác bởi
hai tín hữu Công Giáo, bài hát này cũng có một vị trí đặc biệt trong các nhà thờ
thuộc Giáo Hội Luther. Người ta tin rằng ca khúc Giáng Sinh này đã được dịch ra
hơn 140 ngôn ngữ trên khắp thế giới, và là một trong những bài hát được yêu
thích nhất mọi thời đại. Phần dịch thuật và đặt tựa tiếng Việt của nhạc sĩ Hùng
Lân.
SILENT NIGHT
Silent night,
holy night
All is calm, all
is bright
'Round yon
virgin mother and Child
Holy infant so
tender and mild
Sleep in
heavenly peace
Sleep in
heavenly peace
Silent night,
holy night,
Shepherds quake
at the sight.
Glories stream
from heaven afar,
Heav'nly hosts
sing Alleluia;
Christ the
Saviour is born
Christ the
Saviour is born
Silent night,
holy night,
Son of God,
love's pure light.
Radiant beams
from Thy holy face,
With the dawn of
redeeming grace,
Jesus, Lord at
Thy birth
Jesus, Lord at
Thy birth
ĐÊM THÁNH VÔ
CÙNG
(lời Việt: Hùng
Lân)
Ðêm Thánh vô
cùng, giây phút tưng bừng
Ðất với trời se
chữ Ðồng
Ðêm nay Chúa con
thần thánh tôn thờ
Canh khuya giáng
sinh trong chốn hang lừa
Ơn châu báu
không bờ bến
Biết tìm kiếm của
chi đền
Ôi Chúa thiên
đàng, cam nếm cơ hàn
Nhấp chén phiền
vương phong trần
Than ôi Chúa
thương người đến quên mình
Bơ vơ chốn quên
nhà lúc sinh thành
Ai đang sống
trong lạc thú
Nhớ rằng Chúa
đang đền bù
Tinh tú trên trời,
sông núi trên đời
Với thánh thần
mau kết lời
Cao sao hóa công
đã khéo an bài
Sai con hiến
thân để cứu nhân loại
Hang chiên máng
rêu tạm trú
Bốn bề tuyết
sương mịt mù
Ca khúc này cũng
từng được hát cùng một lúc bằng tiếng Pháp, tiếng Anh và tiếng Đức trong ngày
hưu chiến đêm Giáng Sinh năm 1914 trong Thế Chiến Thứ Nhất, vì đây là một thánh
ca mà các binh sĩ của cả hai bên của cuộc chiến đều biết. Với tính chất như vậy,
người ta thường thấy sự xuất hiện của Silent Night ở những giây phút đặc biệt
khốc liệt hoặc khó khăn của nhân loại.
Lịch sử vẫn còn
ghi lại câu chuyện về đêm hưu chiến Giáng Sinh huyền thoại trong Thế Chiến Thứ
Nhất tại Mặt Trận phía Tây năm 1914. Bất chấp sự phản đối từ chỉ huy, các binh
sĩ Đức và Anh đã tự động ngừng bắn. Các binh sĩ Đức vừa trang trí khu vực xung
quanh chiến hào của họ trong vùng Ypres thuộc Bỉ, vừa ca vang những ca khúc
Giáng Sinh, nhiều nhất là bài Silent Night bằng tiếng Đức. Khi ấy, các binh sĩ
Anh bắt đầu ra khỏi chiến hào ở bên kia chiến tuyến và đáp lời bằng chính bài
hát đó ở phiên bản tiếng Anh. Đó là giây phút diệu kỳ khi hai bên bặt tiếng
súng và thay vào đó là tiếng hát ca ngợi Thượng Đế.
Nghĩ về Silent
Night là tưởng tượng thấy một khung cảnh lý tưởng đêm Giáng Sinh. Khi đó đường
phố yên tĩnh, vắng lặng, những ngôi nhà ngủ yên, ngập trong tuyết trắng. Khung
cảnh ấy đẹp đẽ mơ màng như trong chuyện cổ tích. Đúng 12 giờ đêm, chuông nhà thờ
đổ vang và Silent Night được cất vang từ dàn đồng ca, nghe như tiếng vọng từ
thiên đường. Đó là một khoảng khắc thiêng liêng, lòng người tràn đầy sự thành
kính và biết ơn. Tưởng như trong giây phút, mọi cái xấu, cái ác đều được xóa sạch
khỏi mặt đất.
Trích Wikipedia và các nguồn từ internet