Tấm Áo Lễ Với Những Đường May Dang Dở
Trong
đêm, chiếc xe cẩu điên dại cắt dọc làm đôi một chiếc xe van chở mười hai hành
khách trên đường Sài Gòn Ban Mê Thuột tuần qua. Tai nạn đau thương ấy cuốn đi bảy
nhân mạng và dày nát năm nạn nhân còn sống sót. Rủi thay, hai người bạn thân của
tôi, Sáng và Phú lại là hành khách trên chuyến xe định mệnh ấy. Cả hai sắp bước
lên Bàn Thánh, sắp khoác chiếc áo tư tế muôn đời. Nay một thầy ra đi vĩnh viễn,
thầy còn lại gãy nát hai giò đang nhức nhối cơn đau. Biết mai đây có bước nổi
lên Bàn Thánh, hay lại phải cuộn tròn đôi chân trên vành xe lăn định mệnh? Cuộc
đời vẫn luôn là những chuỗi ngày dài bí ẩn!
Cả hai
rời Sài Gòn theo chuyến xe đêm. Trời về tối, nhưng lòng lại khấp khởi mừng vui
với phút giây được về thăm quê cũ, được chung niềm vui với cô em gái trong ngày
cưới. Đám đình đã chuẩn bị. Bà con lối xóm tấp nập bước chân, người qua kẻ lại.
Cưới hỏi miền quê bao giờ cũng thế! Một gia đình có công việc là cả làng xóm
xôn xao. Họ đến với nhau bằng cả tấm lòng. Vui là vui chung. San sẻ cho nhau
cái ấm áp tình người. Như thế đó, trong cái nôi ấm áp ấy mà Sáng đã lớn lên. Rồi
hôm nay, sau bao năm xa cách, anh lại trở về. Ôm ấp trong tim là cả một niềm
vui xum họp. Sống những ngày với gia đình thân thương là cả một niềm hạnh phúc
sâu đậm đối với những ai đang sống đời hiến dâng. Ra đi theo tiếng gọi, nhưng tổ
ấm gia đình vẫn như bếp than hồng trước mỗi mùa đông lạnh. Mỗi một khi trở về
nơi đó, là được sống cả một khung trời ăm ắp kỷ niệm.
Cái
phút giây êm ấm ấy như những giọt nắng mai chiếu rọi qua tim anh, làm bừng lên
hơi ấm của cả một tình thương gia tộc. Một đêm lăn lóc trên quảng đường dài như
đã gần qua. Bóng đêm đã sắp tàn, lối về quê xưa cũng chẳng còn xa xăm. Có sá
chi vài ba mươi phút ngắn ngủi cuối cùng của đoạn đường là nhìn thấy quê xưa,
là ôm ấp người thân trong lòng yêu mến. Vậy mà ba mươi phút ấy lại là những
phút giây kéo dài đến vô tận. Nó cắt đứt tất cả mọi liên hệ, nó làm chia lìa giữa
những người thân thương. Anh sắp bước lên Bàn Thánh, cũng như anh sắp về đến
quê xưa, cả hai hành trình đều phải khựng lại chính ngay trước điểm đến.
Hình
ảnh đó đã gợi lên trong tôi một thoáng bâng khuâng sợ hãi. Nó đẩy mình dồn về với
những quá khứ đã qua, làm tỉnh lại cả một khung trời kỷ niệm. Nó nhắc lại cả một
quãng thời gian cả hai đứa ngược xuôi theo dòng đời. Thời gian của những băn
khoăn vất vả trước vận mệnh thay đổi của quê hương. Trong lao đao xáo trộn của
thời cuộc, chúng tôi bắt đầu hành trình bên nhau. Sinh ra cùng tuổi, lớn lên
cùng lối xóm, chung học cùng thầy, rồi ra đi theo cùng tiếng gọi của đời hiến
dâng. Lững thửng vào đời với bao nhiêu trăn trở. Nghe tiếng gọi đời tu khi dòng
tu đóng cửa; nghe tiếng gọi lên đường mà chẳng biết mình đi về nơi đâu. Đời tu
chui rúc như những người dân không có thẻ căn cước. Chủng viện giải tán, tu sĩ
cuốn gói ra về. Thế mà trong cái bất ổn lênh đênh ấy, lại nghe văng vẳng một lời
tha thiết mời gọi trên cao.
Sao
ơn gọi huyền nhiệm đến thế! Ngài gọi lên đường nhưng chẳng cho hay một đôi dòng
địa chỉ. Thì ra địa chỉ của đời tu chẳng phải ở nơi cơ sở của dòng tu, mà là Đức
Kitô mới chính là địa chỉ. Ngài là điểm đến. Ngài là nơi hẹn hò. Hành trình tâm
linh lắm lúc chẳng phải là để đi về đâu, làm gì, nhưng là đi với ai, và sống
bên ai. Tiếng gọi lên đường phục vụ hay tiếng gọi trở về quê hương vĩnh cửu vẫn
luôn là một lời mời gọi gắn bó. Chẳng phải gắn bó với một nơi, nhưng là gắn bó
với một người: Đức Kitô.
Tôi
nhận được tin bạn ra đi khi mùa Xuân đang về. Tâm hồn náo nức đưa tiễn thời
gian, lại ngậm ngùi đưa bạn về lòng đất lạnh. Không hiện diện được bên nhau
trong tiễn đưa lần cuối, nhưng lòng lại thật gần với nhau hơn cả những chuỗi
ngày ấu thơ. Tôi hình dung một đám rước buồn bã về phía nghĩa trang thay cho niềm
vui tiến lên Bàn Thánh giữa muôn tim rộn rã. Áo tang buồn trong quan tài khô
héo mặc thay chiếc áo tư tế muôn đời của ngày thụ phong. Rồi một bài ca dâng hiến
cất lên, cất lên lần cuối thay cho cả một đời hiến dâng trọn vẹn.
Bao
ngày bạn tôi mong mỏi, bao năm anh ấy đợi chờ, thấp thỏm trong tim niềm vui của
ngày thụ phong. Lòng háo hức một ngày mai lên đường; lòng mong mỏi muốn ngày
mai ra đi: đi vào cuộc đời, đi vào lối đạo, và nhất là đi đến với lòng người.
Giáo Hội trông mong, quê hương cũng đợi chờ. Bạn bè ngong ngóng, ánh mắt mẹ hiền
cũng tha thiết dõi theo chân anh từ những ngày chập chững đi vào lối tu.
Nay
ước mơ dang dở, nay bến hẹn đợi chờ. Khép cánh cửa thời gian để bao tâm hồn còn
lại nức nở. Anh ra đi theo một chuyến tàu dài, xa mãi ...
Câu
thơ năm xưa của một ai đó chợt trở về như nói lời chia tay:
Đi
là để cho người ta thương tiếc
Để
người ta đưa tiễn bước chân mình
Để
người ta phải se thắt lặng thinh
Thầm
ghi khắc bóng hình vào tim óc.
Đi
là để cho lòng ai bật khóc
Khi
đêm về trặt trọc mãi không thôi
Dòng
tâm tư trôi dạt bến xa xôi
Tìm
vương vấn phía chân trời xa vắng
Ra
đi bao giờ cũng thế. Có mong mỏi, có đợi chờ. Nhưng ra đi theo áng mây chiều của
cuộc đời thì niềm trông mong trở nên vô vọng. Xa là xa mãi. Hun hút trong mịt
mù. Có còn muốn sống với nhau, chỉ là sống trong kỷ niệm. Kỷ niệm càng sâu, niềm
đau càng nhức nhối. Tôi không thể quên được gương mặt hiền hòa với nét chịu đựng
của Sáng. Anh chịu đựng cuộc sống, anh chịu đựng con người. Đời anh thầm lặng,
nhưng chất chứa trong tim là cả một sức sống dâng trào: Sống cho Giáo Hội, sống
với quê hương.
Nhớ
có lần tôi hỏi Sáng: "Chịu chức xong, cậu tính đi phục vụ ở đâu?"
Anh
ưu tư trong ánh mắt ngập ngừng:
"Chưa
biết, nhưng có lẽ mình sẽ đi kinh tế mới, Phước Long, Sông Bé hay Gia Lai, tùy
bề trên sắp xếp. Mình muốn sống với dân nghèo để nâng đỡ họ. Gia đình tớ nghèo,
và tớ hiểu thế nào là cảnh nghèo rồi, tội nghiệp lắm cậu ơi."
Tôi
nhìn anh nghẹn ngào. Hóa ra cái nghèo của gia đình lại là bếp than hồng nung nấu
ngọn lửa tông đồ của anh. Anh không tìm nhà tu để chạy trốn cái nghèo của gia
đình, mà là anh tìm ý nghĩa của cái nghèo trong những năm tu, để rồi mai đây lại
trở về với dân nghèo bằng cái nhìn mới, bằng con tim mới và bằng cả cuộc sống mới.
Tôi nguyện thầm mong cho Giáo Hội Việt Nam mai sau có thêm một linh mục lý tưởng
dấn thân cho dân nghèo. Linh mục bao giờ cũng thiếu, nhưng thiếu hơn là những
tâm hồn đích thực của linh mục. Nhìn quê hương khắc khoải, nhìn cảnh nghèo tả
tơi mà lòng háo hức cho đến ngày thụ phong để cất bước lên đường, để góp phần
khâu vá chiếc áo tả tơi của quê hương.
Nhớ
ngày tôi sắp rời quê hương, anh bạn vẫn còn băn khoăn nhắn vội:
"Cậu
qua đó học, mai mốt về giúp quê hương, đừng ở luôn bên đó nhé."
Tôi
tần ngần e ngại. Chuyến đi xa tắp này chưa biết ngày mai ra sao? Có chuyến đi
nào mà nắm chắc được bến đỗ. Rồi tôi ra đi, anh ở lại, âm thầm như nắm men
trong bột, mong cho cả quê hương có ngày được dậy men. Dốc bao tâm tư nghị lực
với bao tháng năm dài đăng đẳng để mong trở thành muối, để mong biến thành men.
Cuộc đời có lắm thứ men xấu tốt lẫn lộn, ươm ướp để thành men Giêsu thật là một
thách đố lớn lao. Những chuỗi ngày ấy âm thầm nhưng cũng thật quá ư mãnh liệt.
Từng ngày sống là như buông mái chèo theo dòng nước ngược. Hờ hững xuôi tay là
thuyền xuôi, sóng cuốn. Và Sáng đã chèo, đã đẩy. Nhắm mắt giữa dòng mà mái chèo
vẫn giữ chặt trong tay. Chao ôi, sao có những hình ảnh thân thương đến thế!
Hình
ảnh ấy gợi lại cho tôi một lời hứa năm xưa với Sáng:
"Cậu
ráng kiên trì nhé, lúc nào chịu chức, mình sẽ về dự lễ."
Thời
gian qua mau. Ước nguyện cho nhau năm xưa như đã thấp thoáng ánh nắng của mùa
Xuân. Có người đang hối hả may cho anh tấm áo lễ rực màu của đời hiến tế. Nhưng
rồi Sáng lại ra đi, bỏ lại tấm áo lễ với những đường may dang dở, dang dở như
chính cuộc đời của anh. Thật giống như tâm tư của lời kinh Hezekia mà người tu
sĩ thường cất lên suy niệm đời mình:
Lạy
Chúa, con như người thợ dệt
Đang
mải dệt đời mình
Bỗng
nhiên bị tay Chúa
Cắt
đứt ngay hàng chỉ.
(Isaiah,
38: 10-12)
Tội
nghiệp quá, đường may tấm áo chưa trọn vẹn, nét đan cuộc đời cũng chưa xong.
Anh dệt, anh may, nhưng tấm áo đời anh lại chẳng ở trong tay người thợ dệt. Nó ở
trong tầm tay của người làm nên sợi tơ. Vì thế, sinh ra là để trở về. Chẳng có
cuộc đời nào là dòng sông vĩnh cửu. Muốn có sự sống vĩnh cửu thì phải một lần
khô cạn dòng sông, có nghĩa là phải chết đi một lần để đi vào cõi sống. Đôi khi
tiếng khóc chào đời đã bắt đầu nốt nhạc của bài hát chia ly rồi. Tôi hát tiễn
đưa anh hôm nay, rồi có người lại xướng hát cho cho tôi ngày mai. Điệp khúc của
cuộc đời dường như chỉ lặp đi lặp lại một khúc ca tiễn biệt.
Chìm
trong cái bùi ngùi tiễn biệt ấy, tôi thì thầm hỏi Chúa:
"Chúa
ơi, sao không để cho Sáng được dâng Thánh Lễ đầu đời, cho anh được khoác chiếc
áo tư tế một lần, cho anh có dịp phục vụ cánh đồng lúa chín mênh mông? Chúa đã
chẳng bảo con cầu nguyện để Ngài sai thêm thợ gặt cho đồng lúa bao la hay sao?
Chẳng lẽ Chúa không cần thêm thợ gặt, hay Chúa muốn thợ gặt hôm nay là tất cả
giáo dân? Đôi khi con cũng nghĩ thế, nhưng có những chức năng làm sao giáo dân
gánh vác nổi . Họ còn cả gia đình, họ còn trách nhiệm với người thân! Rồi khi
con nhìn những cha già ở Miền Bắc phải lặn lội cả trăm cây số để làm lễ vì thiếu
linh mục mà làm con chạnh lòng. Giá như bạn con còn sống thì đỡ đần biết bao
gánh nặng cho các ngài già nua, và nâng đỡ biết bao tâm hồn!"
Tôi
thầm thì như thế, rồi lời thì thầm cũng gợi lại một tâm tình ngày xưa có lần
tôi hỏi Đức Kitô: "Chúa ơi, sao ngày xưa Ngài không sống thêm năm mười năm
nữa cho nước Chúa được rộng lan? Người ta đang ồ ạt đi theo, lòng tông đồ đang
khấp khởi vui mừng. Rồi bất chợt Ngài loan báo khổ nạn, đi Giêrusalem, rồi tự
do nộp mình, để lại biết bao tâm hồn hoang mang!"
Gởi
một tâm sự ra đi, mà chẳng nghe có tiếng đáp trả. Thế nhưng tôi lại nghe văng vẳng
trong tim vọng lên dụ ngôn về hạt giống:
Gieo.
Mục nát. Nẩy mầm. Sinh trưởng, rồi trổ bông. Ôi sao cao cả đến thế! Khôn ngoan
của Thiên Chúa lại vén tỏ trong chính kinh nghiệm của người nông phu. Có nông
phu nào mà cầu mong cho hạt giống trơ trọi mãi. Mong cho hạt giống đừng mục
nát, thì vô tình đợi trông một mùa đói kém.
Cũng
thế, cái mục nát hư hao của chiều núi sọ mà làm sống dậy biết bao tâm hồn. Ngay
cả lúc Đức Giêsu đang bị treo lấp lửng trên thập giá mà có kẻ đã được tái sinh
cõi lòng:
"Thật
ông này là con Thiên Chúa." Người lính hành hình đã thốt lên từ đáy lòng
tiếng nói của niềm tin. Anh nhận ra con Thiên Chúa khi Ngài vẫn còn đong đưa
trên thập tự. Cái phút giây mục nát ấy, thế mà là điểm khởi đầu cả một mùa lúa
trường sinh ...
Tôi
mong cho Sáng có ngày bước lên bục giảng. Mong được nghe tiếng anh cất lên giữa
cộng đoàn. Vậy mà anh lại chọn ra đi để thay cho lời rao giảng cuối cùng. Cái
chết của anh trở thành bài giảng thấm sâu nhất cho dòng đời hôm nay. Anh giảng
cho chúng tôi những chủng sinh hôm nay về ý nghĩa của tấm áo lễ. Tấm áo chỉ rực
rỡ khi người khoác nó biết đan dệt cả đời mình bằng những sợi chỉ của Tin Mừng.
Nó chỉ có giá trị khi đường may là những chuỗi ngày đan kết với Đức Kitô. Tấm
áo không quan trọng cho bằng khoác lấy chính Đức Kitô, một Đức Kitô tự hiến, một
Đức Kitô quên mình. Anh nói cho tôi hay, không đắm mình trong Đức Kitô, tấm áo
lễ sẽ trở nên nhạt nhòa, bàn thờ sẽ trở nên lạnh lẽo, lời rao giảng trở thành
trống rỗng, không hồn. Có khi đời chủng sinh của chúng tôi hôm nay lắm lúc cũng
đang dệt tấm áo lễ từ những sợi tơ có nhuốm màu danh vọng, địa vị và xa cách
chăng! Sợi chỉ yêu thương của Tin Mừng dường như cũng đang phai màu theo những
phong ba của cuộc sống. Bám lấy trần thế, là thả đời theo mây bụi ngàn phương.
Vậy
đó, anh lặng lẽ ra đi mà anh lại nói lên thật nhiều điều, nhiều hơn chính cả lời
anh nói khi còn sống.
Rồi
anh nói cho giới trẻ xứ đạo của tôi tại quê nhà những lời tâm huyết sâu xa. Một
giới trẻ đang sa lầy trụy lạc: nghiện ngập, chơi bời trác táng, bất trung trong
tình thủy chung, nhiều gia đình trẻ đang lung lay trong hạnh phúc mong manh. Rồi
một cơn bão tâm hồn kéo đến, tất cả rùng mình nhìn quan tài một tu sĩ trẻ đi
qua. Ai nấy lặng người, nhìn nỗi mong manh của kiếp sống nhân sinh. Nhìn đời
mình cũng chóng qua như một cơn gió thoảng. Lòng gọi lòng nhắc nhớ cho nhau tâm
tình sám hối, để biết sống ngày hôm nay như thể là ngày cuối của cuộc hành
trình.
Trong
cơn đau mà lại làm sống lại bao tâm hồn trẻ. Anh nằm im bất động, nhưng đã làm
sống dậy bao mùa Phục Sinh. Chao ôi, còn bài giảng nào đánh động hơn thế! Còn đời
hiến tế nào ý nghĩa hơn thế. Tấm áo lễ của anh đang dang dở với những đường
may, nhưng đời hiến tế của anh thì thật quá trọn vẹn, bởi một lần nằm xuống mà
làm chỗi dậy biết bao tâm hồn.
Trong
nỗi buồn miên man của lần anh ra đi, tôi như cảm nghiệm được một niềm an ủi sâu
lắng. An ủi vì thấy đời anh thật ý nghĩa. An ủi vì cái chết của anh đang thắp
lên nhiều tia sáng trong lòng người, làm ngọn nến âm thầm soi dẫn nhiều bước
chân. Nó đúng thật như tên gọi của anh "Nguyễn Bá Sáng", cái tên gọi
như được tiền định từ đời đời, để tỏa sáng một lần, rồi âm thầm đi vào ánh sáng
vĩnh cửu.
Trong
chiều vắng, tôi thắp lên một ngọn nến nhỏ trong phòng như một lần tưởng nhớ. Từng
tia lửa bập bùng của ánh nến lan tỏa tới từng góc tối của căn phòng, và lan tỏa
đến mỗi vùng u tối của tâm hồn mình. Nó làm cháy tan những nỗi buồn mất mát, và
làm vơi đi những khoảnh khắc đơn côi . Tôi dâng một lời cầu nguyện cho Sáng,
cho gia đình anh, và cho tất cả những ai đang đi qua kinh nghiệm chia ly. Xin
nguồn ánh sáng phục sinh ban niềm hy vọng. Xin nguồn ủi an xoa dịu lòng người.
Xin cho tấm áo lễ còn dang dở những đường may của anh vẫn mãi là hình ảnh đẹp
nhất của một cuộc đời đã hiến dâng cho Đức Kitô trọn vẹn.
Nguyễn
Thảo Nam S.J.
Trích
Website Liên Đoàn Công Giáo Việt Nam Tại Hoa Kỳ