Lm Giuse Tuấn Việt, O.Carm.
Bài 1: Khi nghe hay đọc những lời của một vị
Giáo Hoàng, ta cần hiểu thế nào?
Đôi
điều nhanh như sau:
1/ Chỉ khi ngài ngồi trên tông tòa Thánh Phêrô trong tư cách đấng kế vị
Thánh Phêrô (ex cathedra) để công bố một giáo huấn về đức tin hoặc luân lý, sau
khi đã cùng với tất cả các giám mục trên thế giới cầu nguyện – nghiên cứu –
thảo luận và thống nhất theo quy định chặt chẽ của truyền thống và giáo luật,
lời công bố ấy mới trở thành điều buộc phải tin (tín điều) cho các tín hữu Kitô
Công Giáo. Đây gọi là quyền bất khả ngộ của Đức Giáo Hoàng.
2/
Khi ngài giảng dạy bằng các tông huấn chính thức, sau khi đã cầu nguyện -
nghiên cứu - tham vấn các hội đồng chuyên môn trợ giúp cho ngài, thì tín hữu
được mời gọi (chứ không bắt buộc như trường hợp 1 ở trên) có thái độ chân thành
lắng nghe, vâng lời và đem ra thực hành trong hoàn cảnh của mình.
Lưu ý: Cả hai hình thức giảng dạy trên đều viết ra thành văn bản chính
thức, có ký tên, đóng dấu,…
3/
Khi ngài bình luận, đưa ra ý kiến về các vấn đề xã hội, chính trị, kinh tế, văn
hóa,…. chẳng hạn trong một cuộc phỏng vấn của báo giới hoặc ký giả hoặc nhà làm
phim nào đó, thì chúng ta cần xem ngài trong tư cách một người bình thường như
mọi người vì: a/ ngài không đang giảng dạy từ tông tòa thánh Phêrô, b/ ngài
cũng có quyền là một người bình thường, nêu lên ý kiến (có thể đúng hoặc sai)
của mình về các vấn đề của xã hội mình đang sống. Trong trường hợp này, người
tín hữu không buộc phải đồng ý và có thể thảo luận cho vấn đề ngày càng sáng tỏ
hơn.
Cần
lưu ý thêm rằng có một hiện tượng (ngẫu nhiên hay cố ý?) khá phổ biến là những
người trích lại lời của Đức Thánh Cha nhiều khi trích sai, trích không đầy đủ,
tách nó ra khỏi ngữ cảnh cụ thể và toàn bộ, hoặc đặt lời của họ lên miệng
ngài,…. từ đó làm méo mó ý ngài muốn nói. Điều này không công bằng cho ngài và
làm hại người đọc, rất đáng tiếc nhưng nó vẫn thường xảy ra, nhất là trong môi
trường truyền thông có nhiều khuynh hướng đánh tráo khái niệm như hôm nay.
Bài 2: Đức Giáo Hoàng Phanxicô đang bị lạm dụng?
Rất
nhiều kênh tin tức đã dùng một đoạn phim tài liệu tựa đề Francesco để tung tin
rằng Đức Giáo Hoàng Franxicô đã tách mình khỏi giáo huấn của Giáo Hội và ủng hộ
hôn nhân đồng tính. Điều này có đúng không?
Lm
Agustino Torres CFR phân tích rằng các kênh truyền thông đã dịch sai và trình
bày sai về Đức Giáo Hoàng một lần nữa. Đức Giáo Hoàng nói bằng tiếng Tây Ban
Nha và dùng thuật ngữ “convivencia civil”, nghĩa là “sự đồng hiện hữu [trong xã
hội] dân sự”, chứ không có nghĩa là “hôn nhân [đồng tính] dân sự” như ai đó đã
dịch và các kênh truyền thông đã rầm rộ loan tải. Vì thế, những lời của Đức
Phanxicô không hề mang nghĩa ủng hộ cho hôn nhân đồng tính và tách rời ra khỏi
giáo huấn Giáo Hội như họ đã đưa tin.
Câu
hỏi mà mỗi chúng ta cần đặt ra là: “Tại sao họ lại dịch sai và trình bày sai về
Đức Phanxicô VÀO LÚC NÀY, lúc đang diễn ra lễ kính Thánh Giáo Hoàng Gioan
Phaolô 2 và ngay trước thềm bầu cử tổng thống Mỹ?”
Thứ
nhất, chúng ta biết Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô 2 viết khá nhiều về đề tài
đồng tính. Vậy phải chăng truyền thông đang có ý tấn công Đức Phanxicô bằng
cách làm cho ngài có vẻ mâu thuẫn với Đức Gioan Phaolô 2? Nếu điều này là thật
thì rất nguy hại cho sự hiệp nhất và bình an của Hội Thánh.
Thứ
hai, một trong những vấn đề lớn của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ liên quan đến
quyền phá thai và đồng tính mà hai ứng cử viên có quan điểm rất khác nhau. Vậy
phải chăng các kênh truyền thông đang cố tình tạo ra một ấn tượng sai lạc rằng
Đức Phanxicô đồng ý với ứng cử viên ủng hộ phá thai và đồng tính, và cách nào
đó ngài đang khuyến khích các cử tri Công Giáo cứ việc dễ dàng đi theo hướng
này như ngài? Nếu điều này là thật thì rất nguy hại cho hình ảnh của Đức
Phanxicô và nguy hại cho việc phân định luân lý của các cử tri Công Giáo.
Tóm
lại, trong ngữ cảnh của phim tài liệu này, điều Đức Phanxicô muốn nói là: những
anh chị em đồng tính là một phần của gia đình nhân loại chúng ta giống như tất
cả mọi người. Họ có quyền hiện hữu bên cạnh chúng ta, và luật pháp phải bảo vệ,
chăm sóc họ như đối với tất cả mọi người.
(Ghi
chú: hiện nay có nhiều luồng giải nghĩa ý của Đức Phanxicô khác nhau. Có lẽ tạm
thời cá nhân mỗi người sẽ chọn cách giải nghĩa nào mình cho là hợp lý nhất cho
đến khi ngài đích thân giải nghĩa. Nhưng dù là giải nghĩa thế nào thì điều nền
tảng vẫn là: Đức Phanxicô đã không dùng quyền tông tòa của mình để giảng dạy về
vấn đề đang tranh cãi này nên điều ngài nói không thay đổi gì về đức tin và
giáo lý Công Giáo).