The Silent Night Chapel, which is in the town of Oberndorf in the Austrian state of Salzburg, is a monument to the Christmas carol "Silent Night." The chapel stands on the site of the former St. Nikola Church, where on Christmas Eve in 1818 the carol was performed for the first time. (CNS photo/courtesy www.stillenacht.com)
‘Silent Night’ put town on map; chapel memorializing carol draws tourists
BYANN AUGHERTON, CATHOLIC NEWS SERVICE
DEC 20, 2022US/WORLD
Lễ Giáng Sinh vừa qua, trong khi những bài thánh ca vẫn còn vang vọng đâu đây, ta hãy coi lại lai lịch của bài Silent Night, một bài thánh ca Noel ai cũng thích nghe và thích hát. Nguyên bản tiếng Anh đăng trong báo điện tử Northwest Catholic của Tổng Giáo Phận Seattle.
Bài hát Giáng Sinh “Stille Nacht” (Silent Night) có thể đã ghi thị trấn Oberndorf, nước Áo, lên bản đồ, nhưng chính nguyện đường tưởng niệm bài ca được yêu thích này mới là điểm hấp dẫn chính.
Đẹp mắt nhất khi tuyết bao phủ trắng xóa, nguyện đường nhỏ hình bát giác này, chỉ cách Salzburg 13 dậm, là một điểm đến của du khách bất cứ thời gian nào trong năm.
Với một quá khứ như truyện tích, bài ca đóng vai trò chủ yếu tạo ra một cuộc ngừng bắn ngắn ngủi tại một ngôi làng nhỏ thuộc vùng núi Alps trong chiến tranh thế giới lần thứ nhất và buổi ra mắt lần đầu tại địa phương này rất được hâm mộ.
Một huyền thoại thường được chia sẻ nói rằng Cha Joseph Mohr đã viết ra lời ca vì cây đàn organ của giáo xứ bị hỏng. Ngài đã nhờ Francis Xavier Gruber, tay chơi organ của giáo xứ, cũng là một thầy giáo, phổ nhạc để hát chỉ mấy giờ trước lễ nửa đêm giáng sinh tại Nhà Thờ St Nikola vào năm 1818.
Thực ra, Cha Mohr đã viết nó thành một bài thơ hai năm trước khi còn ở Mariapfarr, nước Áo.
Nhưng đúng là bài ca “Stille Nacht” đã ra mắt lần đầu ngảy 24 tháng 12, 1818 tại Nhà Thờ St. Nikola, với Cha Mohr dùng đàn guitar chơi nhạc của Gruber và cả hai người cùng hát trong khi cây đàn organ nằm yên.
Nguyện đường Silent Night vẫn đứng tại cùng địa điểm vời Nhà Thờ St. Nikola trước khi xảy ra những trận lụt liên tiếp vào thập niên 1890. Ngôi nhà thờ đó được xây lại cách vị trí cũ khoảng nửa dậm về phía thượng nguồn, và ngôi đền bị bỏ hoang vẫn ở đó nhiều năm. Nó bị phá bỏ năm 1913.
Một thập niên sau, một ngôi đền mới được xây lại ở cùng một chỗ; nó được hoàn thành ngày 15 tháng 8, 1937, lế Đức Mẹ Lên Trời.
Ngày nay bài ca đã được dịch sang 300 ngôn ngữ khác nhau, được xếp trong số nhũng bài thánh ca nhiều người yêu thích nhất. Năm nay công ty phát hành nhạc điện tử Puspay đã công bố kết quả thăm dò ý kiến người dùng, và xếp “Đêm Yên Lặng” đứng thứ ba trong số được ưa thích nhất sau “O Holy Night” và “O come All Ye Faithful.”
Năm 2011, UNESCO (Cơ Quan Kinh Tế Xã Hội và Văn Hóa của Liên Hiệp Quốc) đã đưa bài ca này vào danh sách di sản văn hóa thế giới để nhìn nhận giá trị văn hóa và xã hội phổ quát của bài ca.
Vào ngày trước Lễ Giáng Sinh năm 1914, trong thế chiến thứ nhất, bài ca này đã xui khiến để một cuộc ngừng bắn xảy ra giữa các chiến binh Anh và Pháp, đang đối mặt với chác chiến binh Đức ở Flanders, nước Bỉ. Cả hai bên đều hát những bài ca Giáng Sinh, nhưng chỉ có bài “Silent Night” là cả hai bên đều biết. Các chiến binh đã gặp nhau trong chốc lát để hát, chơi trò chơi và trao đổi hàng hóa.
Nhà nguyện Silent Night đứng gần bảo tàng viện Silent Night trong Quận Silent Night. Một hàng bán đồ lưu niệm xinh đẹp, gồm có những đồ trang trí Giáng Sinh, sách và những bưu thiếp xinh đẹp.
Đi bộ dễ dàng trong thị trấn. Những nơi không thể bỏ qua là đập Salzachdamm được xây vào năm 1920 và sông Salzach, con sông đem phồn thịnh tới vùng này nhờ có những đội tàu chở hàng, nhất là chở muối ra những tàu lớn. Cũng đừng quên cây cầu bác qua sông Salzach, nối liền miền Oberndorf với Laufen tiếp giáp với miền Bavaria của nước Đức.
Dừng chân tại bưu điện Silent Night sẽ có được một con tem Giáng Sinh đóng dấu để gửi thư đi. Nếu sắp xếp thời gian cho đúng, bạn có thể thăm Chợ Giáng Sinh được mở cửa từ giữa tháng 11.
Mỗi chiều áp lễ Giáng Sinh kể từ năm 1953, ngôi đền đều có lễ kỷ niệm bài ca với một buổi trình diễn lúc 5 giờ chiều, thu hút nhiều người đến cùng hát những bài ca quen thuộc:
Đêm yên lặng, đêm chí thánh
Tất cả yên lặng, tất cả chói sáng
Bên trinh nữ, Mẹ và Con
Con trẻ thánh âu yếm hiền dịu
Ngủ trong bình an thiên quốc
Ngủ trong bình an thiên đàng.
Đây là lời I của ba lời được dịch tử sáu lời nguyên thủy của bài ca bằng tiếng Đức, cũng là phần quen thuộc với hầu hết mọi người. Những lời đơn giản và du dương này gợi lên tinh thần hòa bình mà nhân dân nước Áo đang khao khát sau những cuộc chiến tranh của Napoleon.
Bài ca được xếp vào hàng đầu của những bài ca Giáng Sinh ưa thích nhất. Nó đã được ghi âm bởi những danh ca như Bing Crosby năm 1935, Mariah Carey, ban hợp ca Pentatonix và vô số danh ca khác.
Bài ca dịu dàng này vẫn còn làm lòng người bay bổng hơn 200 năm sau khi nó được hát lần đầu trong một ngôi làng nhỏ của nước Áo.
Vũ Vượng dịch